Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia QCVN QTĐ8:2010/BCT về kỹ thuật điện (năm 2010)

QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA

QCVN QTĐ-8:2010/BCT

VỀ KỸ THUẬT ĐIỆN

Chương I

QUY ĐỊNH CHUNG

Điều 1. Phạm vi điều chỉnh

2. Quy chuẩn này không áp dụng cho các thiết bị dùng sức kéo bằng điện, các Hệ thống trang thiết bị điện của phương tiện giao thông (ô tô, tàu thuỷ,  máy bay...), hệ thống trang thiết bị điện chiếu sáng sáng công cộng, các hệ thống trang thiết bị điện của hầm mỏ, các hàng rào điện bảo vệ, thiết bị chống sét cho toà nhà, các công trình và trang thiết bị chuyên dụng.

Điều 2. Đối tượng áp dụng

Điều 3. Giải thích từ ngữ

Các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

2. Điểm đầu vào của hệ thống điện (nguồn cấp điện cho thiết bị điện) làđiểm bắt đầu của lắp hệ thống trang thiết bị điện được nối với lưới điện phân phối. Một hệ thống trang thiết bị có thể có một hoặc nhiều điểm đầu vào.

4. Bộ phận mang điện, dây dẫn mang điện là dây dẫn và bộ phận dự kiến là có mang điện trong vận hành bình thường, đó là các dây dẫn pha và dây dẫn trung tính.

6. Vỏ thiết bị là các bộ phận có tính dẫn điện (bằng kim loại) hở ra ngoài có thể tiếp xúc được.

8. Dây dẫn bảo vệ là dây dẫn nối liền các vỏ thiết bị sử dụng điện với trang bị nối đất tại nơi sử dụng điện.

10. Bảo vệ chống tiếp xúc trực tiếp có nghĩa là tiếp xúc với một bộ phận mang điện đồng thời với bộ phận dẫn điện khác, vỏ thiết bị, bộ phận có tính dẫn điện ngoại lai, dây dẫn bảo vệ.

12. Nguồn cấp điện chính là nguồn cấp điện cho hệ thống trang thiết bị điện khi làm việc bình thường.13. Nguồn cấp điện dự phòng là nguồn cấp điện khi mất nguồn cấp điện chính để đảm bảo một số công việc phải tiếp tục vận hành tránh hư hỏng thiết bị và gián đoạn công việc.14. Nguồn cấp điện sự cố:Khi có tai nạn (cháy, nổ, sập nhà, …) mất nguồn điện chính và nguồn điện dự phòng, nhưng có một số dịch vụ vẫn phải đựơc cấp điện phục vụ cho việc thoát hiểm như các tín hiệu báo động, chiếu sáng, đường thoát hiểm, quạt hút khói, thang máy dự phòng thoát hiểm…. Các yêu cầu an toàn thường do các cơ quan có thẩm quyền đưa ra yêu cầu (cơ quan phòng chữa cháy, cơ quan bảo hộ lao động…).15. Tầm tay với:Khu vực giới hạn bởi những đường mà một người đang đứng hoặc đang di chuyển trên một bề mặt có thể giơ một tay chạm vào được, không có thang dây hay dụng cụ nào khác.

Việc lắp đặt, thiết kế các hệ thống trang thiết bị điện nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn trong thiết kế, lắp đặt và vận hành hệ thống trang thiết bị điện hạ áp trong các công trình nhà ở, cơ sở thương mại, cơ sở công nghiệp, cơ sở nông nghiệp, công trình công cộng...

Điều 5. Bảo vệ an toàn

2. Bảo vệ chống điện giậta) Bảo vệ chống tiếp xúc trực tiếp: Phải bảo vệ người chống các mối nguy hiểm có thể xảy ra khi tiếp xúc với các phần mang điện của Hệ thống trang thiết bị điện;

3. Bảo vệ chống các tác động về nhiệt Hệ thống trang thiết bị điện phải được bố trí sao cho loại trừ được mọi nguy cơ gây ra bốc cháy các loại vật liệu có thể cháy được do nhiệt tăng lên quá cao hoặc do tia lửa điện. Ngoài ra, trong khi Hệ thống trang thiết bị điện làm việc bình thường không được gây ra cháy bỏng cho cơ thể người.

5. Bảo vệ chống các dòng điện sự cố Các dây dẫn, ngoài các dây mang điện và các bộ phận khác dùng để dẫn dòng điện sự cố phải có đủ khả năng dẫn dòng điện đó mà không đạt đến những nhiệt độ quá cao.

Người và tài sản phải được bảo vệ chống các hậu quả tai hại do quá điện áp do các nguyên nhân khác (các quá điện áp khí quyển, các  quá điện áp thao tác).

Điều 6. Các đặc tính của nguồn cấp điện

1. Tiết diện của các dây dẫnTiết diện của các dây dẫn phải được xác định trên cơ sở:

b) Độ sụt áp cho phép;

d) Các lực cơ học khác có thể tác động lên các dây dẫn;

2. Các thiết bị bảo vệ Loại thiết bị bảo vệ phải được xác định tuỳ theo chức năng của thiết bị, ví dụ như nhằm bảo vệ: chống quá dòng điện (quá tải và ngắn mạch), chống dòng điện chạm đất, chống quá điện áp, thấp điện áp hoặc mất điện áp;

3. Thiết bị cắt nguồn khẩn cấp

Nếu cần thiết phải cắt mạch điện khẩn cấp khi nguy cơ mất an toàn có thể xảy ra thì phải bố trí thiết bị cắt sao cho dễ nhận biết và dễ  thao tác.

6. Khả năng tiếp cận của các thiết bị điệnCác thiết bị điện phải được bố trí phù hợp với các điều sau đây trong mức độ cần thiết:

b) Có khả năng tiếp cận nhằm thực hiện các  công việc cần thiết trong vận hành, kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa.

Điều 7. Lựa chọn các thiết bị điện

2. Các đặc tínhCác đặc tính của các thiết bị điện phải tương ứng với các điều kiện và các đặc tính cụ thể đã được xác định cho hệ thống điện, ngoài ra còn phải thoả mãn các quy định sau đây:

Các thiết bị điện áp phải thích hợp với trị số cực đại của điện áp (trong điện xoay chiều là trị số hiệu dụng) của nguồn điện cung cấp trong chế độ làm việc bình thường và với các quá điện áp có thể xảy ra.

Các thiết bị điện được lựa chọn phải lưu ý đến trị số cực đại (trong điện xoay chiều là trị số hiệu dụng) của dòng điện đi qua trong chế độ làm việc bình thường và không bình thường.

Nếu tần số có ảnh hưởng tới sự làm việc của các thiết bị điện thì tần số của các thiết bị phải phù hợp với tần số có thể xảy ra của lưới điện.

Các trang thiết bị điện đã được lựa chọn trên cơ sở công suất tối đa tiêu thụ trong chế độ làm việc bình thường, có lưu ý đến hệ số sử dụng và các điều kiện làm việc.

4. Phòng tránh các tác động có hạiCác thiết bị điện phải được lựa chọn sao cho khi làm việc bình thường không tạo ra các tác động có hại đối với người, thiết bị khác hoặc đối với lưới điện, kể cả khi thao tác, như: hệ số công suất, dòng điện khởi động, mất cân bằng giữa các pha, các sóng điều hoà bậc cao,....

Điều 8. Thi công lắp đặt hệ thống điện và kiểm tra trước khi đi vào vận hành

Nhân viên thi công lắp đặt hệ thống điện phải có năng lực và trang thiết bị thi công phù hợp;

Các dây dẫn phải có dấu hiệu để nhận dạng bằng màu hoặc số;

Các thiết bị điện phải lắp đặt sao cho bảo đảm các điều kiện làm mát cần thiết;

2. Kiểm tra trước khi đưa vào vận hànhCác hệ thống trang thiết bị điện mới hoặc cải tạo phải được kiểm tra thử nghiệm trước khi đưa vào vận hành để đảm bảo hệ thống đó phù hợp với quy chuẩn hiện hành.

Chương II

CÁC ĐẶC TÍNH SỬ DỤNG CHÍNH CỦA HỆ THỐNG TRANG THIẾT BỊ ĐIỆN

Điều 9. Công suất yêu cầu

Khi xác định công suất yêu cầu của thiết bị điện hoặc của một nhóm thiêt bị điện phải tính đến hệ số đồng thời.

Điều 10. Nguyên tắc xác định sơ đồ phân phối điện

Sơ đồ phân phối điện phải được thiết kế, thi công lắp đặt phù hợp với yêu cầu phụ tải điện.

a) Các yêu cầu cung cấp điện của các hộ phụ tải;

c) Loại sơ đồ nối đất.

a)       Hệ thống một pha, 2 dây;

c)       Hệ thống ba pha, 3 dây;

e)       Hệ thống ba pha, 5 dây.

a) Nguồn điện có trung tính nối đất;

Điều 11. Nguồn cấp điện

b) Điện áp định mức;

d) Khả năng thoả mãn các yêu cầu của hệ thống, kể cả yêu cầu về cung cấp công suất.

Các nguồn cấp điện sự cố phải được xác định các đặc tính để đáp ứng về công suất, về độ tin cậy, về độ sẵn sàng và thời gian vận hành theo yêu cầu.

Khi bảo dưỡng nguồn cấp điện vận hành bởi đơn vị khác, phải tham khảo ý kiến của đơn vị đó.

Chu kỳ và khối lượng hạng mục duy tu bảo dưỡng phải đựơc quy định đảm bảo:

c) Bảo đảm độ tin cậy của các thiết bị trong suốt tuổi thọ trang thiết bị.

Chương III

BẢO VỆ TRANG THIẾT BỊ ĐIỆN

Mục I: CHỐNG ĐIỆN GIẬT

Điều 12. Bảo vệ chống tiếp xúc trực tiếp

b) Vật liệu cách điện bảo vệ phải có độ bền lâu dài và chịu được các tác động về cơ, hoá học và nhiệt. Các lớp sơn, vecni, hoặc các sản phẩm tương tự không được coi là các chất cách điện để bảo vệ chống tiếp xúc trực tiếp.

a) Phải có các biện pháp thích hợp để ngăn chặn người hoặc sinh vật vô tình tiếp xúc với các bộ phận có điện;

2.2 Các rào chắn và vỏ bọc phải được cố định chắc chắn tại chỗ, ổn định và bền cơ học để đảm bảo duy trì mức độ bảo vệ cần thiết và cách ly với các phần có điện trong các điều kiện vận hành bình thường, có xét đến các ảnh hưởng ngoại lai.

a) Sử dụng các khoá hoặc dụng cụ, hoặc;

c) Sử dụng các rào chắn tạm thời có mức độ bảo vệ ít nhất là IP2X để ngăn chặn tiếp xúc với các phần có điện, những rào chắn như vậy chỉ được rỡ bỏ bằng khoá mở hoặc dụng cụ.

3.1 Các vật cản phải ngăn chặn được:

b) Các tiếp xúc vô tình với phần có điện khi sửa chữa các thiết bị có mang điện đang vận hành.

4. Bảo vệ bằng cách đặt ra ngoài tầm tay vớiBảo vệ bằng cách đặt ra ngoài tầm tay với chỉ nhằm ngăn chặn các tiếp xúc không chủ ý tới các phần có điện.

5.1 Sử dụng các thiết bị bảo vệ theo dòng điện dư, với giá trị dòng dư giới hạn không quá 30 mA, được coi là cách bảo vệ bổ xung chống điện giật trong vận hành bình thường, trong trường hợp các biện pháp bảo vệ khác bị hư hỏng hoặc trong trường hợp bất cẩn của người sử dụng.

Điều 13. Bảo vệ chống tiếp xúc gián tiếp

2. Nối đất

Các vỏ kim loại của thiết bị có thể tiếp cận đồng thời phải cùng được đấu nối vào một trang bị nối đất riêng lẻ, nhóm hoặc tổng thể.

3.1 Vòng liên kết đẳng thế chính

a) Dây dẫn bảo vệ chính;

c) Các đường ống trong phạm vi toà nhà như ống ga, ống nước;

3.2 Vòng liên kết đẳng thế phụ

Vòng liên kết đẳng thế phụ phải bảo gồm tất cả các phần tử có tính dẫn điện có thể tiếp xúc đồng thời, dù là vỏ thiết bị cố định, là các phần tử kim loại kể cả cốt thép của bê tông, nếu có thể. Vòng liên kết đẳng thế phải được nối với dây dẫn bảo vệ của tất cả các thiết bị, bao gồm cả ổ cắm nếu có.

- Sử dụng vòng liên kết đẳng thế không loại bỏ yêu cầu cắt nguồn cung cấp vì các  lý do khác, như bảo vệ chống cháy, quá nhiệt trong thiết bị…

3.3 Ở nơi nào nghi ngờ tính hiệu quả của vòng liên kết đẳng thế phụ, cần phải khẳng định là điện trở R giữa các vỏ thiết bị bất kỳ với một phần có tính dẫn điện bất kỳ mà có thể tiếp xúc đồng thời phải thoả mãn điều kiện sau:

I_a là dòng điện tác động của thiết bị bảo vệ:

Với thiết bị bảo vệ quá dòng, là dòng điện tác động 5 giây.

a) Phải có bảo vệ bằng các thiết bị điện hoặc bằng cách điện kép hoặc cách điện tăng cường đảm bảo tiêu chuẩn;

c) Cách điện bổ sung, thực hiện trong quá trình lắp đặt bao bọc các thiết bị chỉ có cách điện chính, đảm bảo được mức độ an toàn tương đương với thiết bị điện có cách điện kép hoặc đã được tăng cường;

e) Các thiết bị điện đang làm việc, tất cả các phần dẫn điện đã được cách ly với nhau bằng cách điện chính, phải được bọc trong một vỏ cách điện có mức độ bảo vệ ít nhất là IP2X;

h) Vỏ cách điện này không được để các phần có tính dẫn điện xuyên qua có khả năng truyền được điện thế. Vỏ cách điện không được chứa các đinh vít bằng vật liệu cách điện vì khi thay thế chúng bằng các đinh vít kim loại sẽ có thể gây tác hại đến tính chất cách điện của vỏ;

Mục II: BẢO VỆ CHỐNG TÁC ĐỘNG NHIỆT

Điều 14. Yêu cầu chung

b) Nguy cơ gây bỏng;

Ghi chú: Phần này không đề cập đến bảo vệ quá dòng.

Điều 15. Bảo vệ chống cháy

2. Với các thiết bị có nhiệt độ bề mặt có thể gây nguy cơ cháy cho các vật liệu lân cận, thì các thiết bị ấy phải:

a) Được đặt trên bệ hay trong vỏ bằng các vật liệu có thể chịu được  nhiệt độ đó và có độ dẫn nhiệt thấp, hoặc;

b) Được cách ly khỏi các phần tử khác bằng các vật liệu chịu được nhiệt độ đó và độ dẫn nhiệt thấp;

c) Được lắp đặt với một khoảng cách đủ lớn đến các vật dụng chung quanh cho phép toả nhiệt an toàn để tránh lượng nhiệt này có thể làm hư hỏng vật liệu của các vật dụng đó. Các giá đỡ thiết bị phải có độ dẫn điện thấp.

3. Nếu trong vận hành bình thường, các thiết bị có thể phát ra hồ quang hoặc tia lửa, thì phải:

a) Bao bọc toàn bộ trong vật liệu chịu được hồ quang; hoặc

b) Được cách ly bằng vật liệu chịu được hồ quang với các phần tử có thể bị hồ quang làm hư hỏng, hoặc

c) Được lắp đặt với khoảng cách đủ đảm bảo an toàn về hồ quang cho các bộ phận có thể bị hồ quang làm hư hại.

4. Các thiết bị cố định có khả năng tập trung nhiệt phải được đặt ở khoảng cách đủ xa so với các vật khác, để trong điều kiện vận hành bình thường không thể gây nên nhiệt độ nguy hiểm cho các vật đó.

Hệ thống dây dẫn đi theo đường thoát không được nằm trong phạm vi tay với trừ khi chúng đã được bảo vệ chống các hư hỏng cơ học có thể xảy ra khi thoát hiểm. Mọi hệ thống dây dẫn trong đường thoát hiểm phải càng ngắn càng tốt.

3. Với các điều kiện (KV2) và (KV3) và trong đường thoát, cấm sử dụng các thiết bị điện có chứa các chất lỏng đễ cháy.

5. Các tụ điện phụ đặt trong thiết bị không thuộc đối tượng của yêu cầu này. Điều ngoại trừ này áp dụng cho các đèn phóng điện và các tụ điện  khởi động động cơ.

Mục III. BẢO VỆ CHỐNG QUÁ DÒNG ĐIỆN

Các thiết bị bảo vệ phải cắt được mọi quá dòng chạy trong dây dẫn trước khi dòng này gây ra nguy hiểm do các hiệu ứng nhiệt và cơ hoặc do nhiệt độ tăng quá cao làm hư hỏng cách điện, mối nối, các đầu đấu dây hoặc môi trường chung quanh dây dẫn.

Điều 18. Bảo vệ chống quá tải

                       (1)

                         (2)

I_Z   : là dòng cho phép chạy liên tục trong dây dẫn;

Đối với các thiết bị bảo vệ có thể chỉnh được thì dòng điện định mức In là dòng được lựa chọn khi chỉnh định.

Bảo vệ theo điều này không đảm bảo đầy đủ trong một số trường hợp, thí dụ chống quá dòng nhỏ hơn I₂  nhưng kéo dài, và không nhất thiết dẫn đến một giải pháp kinh tế nhất. Cho nên phải giả thiết là mạch đã được thiết kế với điều kiện là dòng quá tải nhỏ, kéo dài không hay xẩy ra.

3. Các trường hợp không đặt bảo vệ chống quá tải vì lý do an toànKhông lắp đặt thiết bị bảo vệ chống quá tải cho các mạch cung cấp cho các thiết bị điện mà việc cắt mạch có thể gây ra nguy hiểm(như mạch cung cấp cho các nam châm điện từ để cẩu hàng, mạch kích thích cho các máy điện quay, mạch thứ cấp của máy biến dòng điện). Trong những trường hợp như vậy phải có biện pháp phát ra tín hiệu cảnh báo khi có quá tải.

Điều 19. Bảo vệ chống ngắn mạch

2. Vị trí đặt các bảo vệ chống ngắn mạchThiết bị bảo vệ chống ngắn mạch phải được đặt ở nơi mà  tiết diện dây dẫn giảm hoặc sự thay đổi nào khác gây ra sự thay đổi dòng điện cho phép trong dây

3. Miễn trừ thiết bị bảo vệ chống ngắn mạchCho phép không dùng các thiết bị bảo vệ chống ngắn mạch trong các trường hợp sau đây:

b) Các mạch nếu bị cắt sẽ gây nguy hiểm cho vận hành của thiết bị;

miễn là thoả mãn đồng thời được hai điều kiện sau đây:

4. Bảo vệ ngắn mạch các dây dẫn song songMột thiết bị bảo vệ có thể bảo vệ chống ngắn mạch nhiều dây dẫn đấu song song miễn là đặc tính làm việc của thiết bị bảo vệ ấy đảm bảo tác động hiệu quả khi có sự cố xảy ra ở điểm nguy hiểm nhất trong một dây dẫn. Cần xét đến sự phân bố dòng ngắn mạch giữa các dây dẫn đấu song song. Một điểm sự cố có thể được cung cấp điện từ hai đầu của một dây dẫn song song.

a) Có thể sử dụng một thiết bị bảo vệ duy nhất nếu:

- Các dây dẫn không được đặt gần các vật liệu dễ cháy.

c) Với số dây đấu song song nhiều hơn 2, các thiết bị bảo vệ chống ngắn mạch phải được đặt ở cả hai đầu cung cấp và phụ tải của từng dây.

a) Dòng cắt không được nhỏ hơn dòng ngắn mạch tính toán ở chỗ đặt thiết bị, trừ trường hợp đã cho phép sau đây:

- Trong một số trường hợp, có thể cần chú ý đến một số đặc tính khác nữa đối với thiết bị bảo vệ phía sau như lực điện động, năng lượng hồ quang. Chi tiết các thông tin cần thiết nên tham khảo nhà chế tạo thiết bị.

Điều 20. Phối hợp bảo vệ quá tải và ngắn mạch

Áp dụng các yêu cầu tương ứng cho thiết bị bảo vệ quá tải và thiết bị bảo vệ ngắn mạch.

Điều 21. Hạn chế quá dòng bằng các đặc tính nguồn cung cấp

Mục IV. BẢO VỆ CHỐNG NHIỄU ĐIỆN ÁP VÀ ĐIỆN TỪ

Điều 22. Quy định chung

Điều 23.  Bảo vệ các thiết bị hạ áp chống các quá áp tạm thời và các sự cố giữa cao áp và đất

1. Các yêu cầu chung

Khi tính toán quá điện áp tạm thời phải tính toán các trạng thái sau đây :

c) Chạm đất hệ thống hạ áp

2. Điện áp sự cố :

Trang thiết bị điện phải chịu được các quá điện áp tạm thời có thể sảy ra.

Giá trị và thời gian của điện áp cảm ứng tần số công nghiệp của các thiết bị hạ áp khi có sự cố chạm đất của hệ thống cao áp không được vượt quá gá trị của Bảng phụ lục 1.

a) Cực nối đất;

c) Vỏ kim loại của các cáp cao áp;

e) Dây nối đất của hệ thống cao áp;

h) Các phần ngoại lai có tính dẫn điện.

Cần phải xét đến các quá áp có thể xuất hiện ở đầu vào của Hệ thống trang thiết bị, mức độ sét và vị trí và các đặc tính của tiết bị bảo vệ quá áp, sao cho giảm khả năng xảy ra ứng suất quá áp đến mức có thể chấp nhận được đối với an toàn của người và tài sản, cũng như để đảm bảo liên tục cung cấp điện .

Điều 24. Các yêu cầu chung trong bảo vệ chống sụt áp

Cần lưu ý đến khả năng hư hỏng một phần của hệ thống trang thiết bị hoặc thiết bị do sụt áp gây ra.

2. Phải tính đến thời gian trễ của thiết bị bảo vệ sụt áp có thể gây nguy hiểm đến người và trang thiết bị.

4. Các đặc tính của thiết bị bảo vệ chống sụt áp phải phù hợp với các yêu cầu khi  khởi động và vận hành thiết bị.

Chương IV:

LỰA CHỌN VÀ LẮP ĐẶT CÁC TRANG THIẾT BỊ ĐIỆN

Mục I: CÁC QUY TẮC CHUNG

Điều 25. Yêu cầu chung đối với trang thiết bị điện

Các thiết bị phải thoả mãn các tiêu chuẩn của Việt Nam. Nếu Việt Nam chư­a có thì cho phép sử dụng theo tiêu chuẩn Quốc tế. Việc thừa nhận áp dụng tiêu chuẩn Quốc tế do cơ quan có thẩm quyền quy định.

Điều 26. Các điều kiện vận hành và ảnh hưởng ngoại lai

Đối với một số thiết bị, có thể phải lưu ý đến điện áp cao nhất hoặc thấp nhất có thể xuất hiện trong vận hành bình th­ường.

Trang thiết bị phải có khả năng mang được dòng điện trong các điều kiện không bình thường có thể xảy ra trong khoảng thời gian quy định theo đặc tính của thiết bị bảo vệ.

Tần số định mức của thiết bị phải tương ứng với tần số của nguồn cung cấp.

Trang thiết bị được lưạ chọn theo đặc tính công suất, phải phù hợp với các điều kiện vận hành bình thường có tính đến hệ số đồng thời.

Trang thiết bị phải được lựa chọn sao cho không gây ra các hiệu ứng có hại cho thiết bị khác cũng như cho nguồn cung cấp trong vận hành bình thường, bao gồm cả thao tác đóng cắt.

Các đặc tính của thiết bị được xác định hoặc theo mức bảo vệ hoặc đáp ứng được các thử nghiệm.

c) Khi các ảnh hưởng ngoại lai khác nhau xảy ra đồng thời, các tác động của chúng có thể độc lập hoặc ảnh hưởng lẫn nhau, phải có mức bảo vệ thích hợp.

Điều 27. Khả năng tiếp cận

Điều 28. Đánh số, nhận dạng

3. Nhận dạng các dây trung tính và dây bảo vệPhải có biện pháp phân biệt được dây trung tính và dây bảo vệ.

Điều 29. Ngăn chặn ảnh hưởng tương hỗ có hại

Mức chịu nhiễu của thiết bị phải xét đến các ảnh hưởng điện từ trong điều kiện vận hành lâu dài.

Mục II: HỆ THỐNG DẪN ĐIỆN

Điều 31. Hệ thống thanh dẫn chế tạo sẵn

Điều 32. Lựa chọn và thi công theo các ảnh hưởng ngoại lai

1. Nhiệt độ xung quanh

Hệ thống đường dẫn điện phải được lựa chọn và thi công sao cho phù hợp đối với nhiệt độ xung quanh cao nhất.

4. Trong môi trường có các chất ăn mòn hoặc gây ô nhiễm

Trong điều kiện có chất ăn mòn hoặc gây ô nhiễm thì hệ thống đường dẫn điện phải được lựa chọn, hoặc có biện pháp tăng cường bảo vệ chống được sự ăn mòn.

Khi kết cấu các toà nhà có những nguy cơ dịch chuyển (khe chống lún, co dãn,....), những giá đỡ cáp và những hệ thống bảo vệ phải cho phép dịch chuyển tương đối nhằm tránh cho những dây dẫn và cáp phải chịu đựng những ứng lực cơ quá mức.

Hệ thống đường dẫn điện phải được lựa chọn sao cho chịu được tác động của bức xạ hoặc phải có biện pháp bảo vệ thích hợp.

Điều 33. Khả năng tải dňng điện

Điều 34. Tiết diện dây dẫn

3. Trong những mạch nhiều pha mà những dây pha có tiết diện lớn hơn16 mm² bằng đồng hoặc 25 mm² bằng nhôm, dây dẫn trung tính có thể có tiết diện nhỏ hơn tiết diện của các dây dẫn pha nếu những điều kiện sau được thoả mãn đồng thời:a) Dòng điện cực đại, bao gồm cả các sóng hài nếu có, trong dây dẫn trung tính trong vận hành bình thường không lớn hơn dòng điện cho phép tương ứng với tiết diện đã giảm nhỏ của dây dẫn trung tính;

Điều 35. Đấu nối điện

a) Những mối nối của cáp chôn ngầm;

3. Khi đấu nối hai đường dẫn mà tại điểm đấu nối của hai vật liệu khác nhau thì phải có biện pháp bảo vệ nhiệt cho dây dẫn hoặc đường dẫn có mức chịu nhiệt thấp hơn và bảo vệ chống ăn mòn.

2. Hệ thống dây dẫn phải được lắp đặt sao cho không làm suy giảm những đặc tính cấu trúc và an toàn chống cháy của tòa nhà.

Điều 37. Lựa chọn và lắp đặt theo khả năng duy tu bảo dưỡng, làm vệ sinh

Mục III. THIẾT BỊ ĐÓNG CẮT VÀ ĐIỀU KHIỂN

Điều 38. Yêu cầu chung

2. Trong các mạch điện nhiều pha, thiết bị một cực không được đặt trên dây trung tính, trừ những thiết bị như: dao cách ly, ổ cắm, phích căm, bộ phận thay thế trong cầu chì.

Điều 39. Thiết bị bảo vệ chống tiếp xúc gián tiếp bằng cách cắt nguồn cấp điện

2. Thiết bị bảo vệ theo dòng điện dư (dòng điện so lệch)a) Thiết bị bảo vệ bằng dòng điện dư phải đảm bảo cắt được tất cả các dây dẫn mang dòng điện trong phần mạch được bảo vệ;

c) Sử dụng thiết bị bảo vệ bằng dòng điện dư kết hợp với các mạch không có dây dẫn bảo vệ, ngay cả khi nếu dòng điện dư định mức không quá 30 mA, không được coi như biện pháp bảo vệ đầy đủ chống tiếp xúc gián tiếp.

Điều 40. Thiết bị bảo vệ chống quá dòng điện

c) Đế cầu chì loại nắp cắm phải được sắp xếp sao cho loại trừ khả năng nắp cầu chì chạm vào các phần dẫn điện của hai đế cầu chì bên cạnh.

2. Lựa chọn thiết bị bảo vệ chống quá tải cho các dây dẫn Dòng điện danh định (hay dòng điện chỉnh định) của thiết bị bảo vệ phải được lựa chọn phù hợp với điều kiện :

                       (1)

                        (2)

IB : là dòng thiết kế sử dụng trong dây dẫn;

In: là dòng định mức của thiết bị bảo vệ.

I₂  là dòng điện đảm bảo tác động có hiệu quả trong thời gian quy ước của thiết bị bảo vệ. Dòng I₂ đảm bảo thiết bị bảo vệ tác động có hiệu quả được cho trong tiêu chuẩn sản phẩm hoặc có thể do nhà chế tạo cung cấp.

Khi thiết bị bảo vệ quy định cả hai khả năng cắt ngắn mạch khi vận hành định mức và khả năng cắt ngắn mạch tối đa định mức, cho phép chọn thiết bị bảo vệ trên cơ sở khả năng cắt ngắn mạch với điều kiện ngắn mạch tối đa. Tuy nhiên, Khi lựa chọn thiết bị bảo vệ phải tính đến các điều kiện ngắn mạch trong vận hành có thể xảy ra. Thiết bị bảo vệ được lắp đặt tại phía nguồn cấp của công trình.

Điều 41. Thiết bị bảo vệ chống nhiễu loạn điện áp và nhiễu loạn điện từ

2. Yêu cầu lắp đặt chống sét Các thiết bị chống sét phải được đặt sao cho càng gần đầu vào của hệ thống trang thiết bị càng tốt.

Bảo vệ chống tiếp xúc gián tiếp vẫn phải duy trì được tác dụng trong các hệ thống trang thiết bị cho các toà nhà ngay cả khi sự cố bộ chống sét

3. Lựa chọn thiết bị chống sétThiết bị chống sét phải phù hợp theo các tiêu chuẩn thiết bị.

Điều 42. Thiết bị cách ly và cắt điện

b) Cần có các biện pháp thích hợp để tránh trường hợp đóng điện cho một thiết bị một cách vô ý, như : khoá lại, có bảng báo hiệu, đặt trong phạm vi có khoá hoặc có vỏ bọc;

d) Khi một thiết bị hoặc một khoang chứa các phần mang điện nối vào nhiều nguồn cung cấp, cần phải đặt biển báo, tin báo ở vị trí dễ dàng nhận biết;

2. Thiết bị cách ly a) Các thiết bị làm nhiệm vụ cách ly phải cách ly hoàn toàn các dây dẫn mang điện cung cấp khỏi các mạch có liên quan, có xét đến các loại sơ đồ dây dẫn bảo vệ được yêu cầu không bị cách ly hoặc cắt ra.

- Ở trạng thái mở, chịu được điện áp xung giữa các đầu cực có giá trị nêu trong bảng phụ lục 5 tuỳ theo điện áp định mức của hệ thống trang thiết bị.

c) Khoảng cách cách ly giữa các cực mở của thiết bị phải được trông thấy hoặc được chỉ thị rõ ràng và tin cậy bằng các ký hiệu “mở”. Các chỉ thị như vậy chỉ được xuất hiện khi đã đạt được khoảng cách cách ly giữa các tiếp điểm mở của từng cực.

e) Các thiết bị cách ly phải được thiết kế và/ hoặc lắp đặt sao cho không thể đóng lại một cách vô ý hoặc ngẫu nhiên (việc đóng lại vô ý hay ngẫu nhiên này có thể được gây ra do con người hoặc do rung động hoặc va chạm mạnh).

h) Trong trường hợp máy cắt nhiều cực thì phải dùng thiết bị cách ly có số cực tương ứng hoặc có biện pháp cắt phù hợp.

3. Cắt mạch để bảo dưỡng  a) Phải cắt điện khi việc bảo dưỡng có thể gây nguy hiểm;

c) Các thiết bị để cắt điện khi bảo dưỡng;

e) Thiết bị để cắt điện khi kiểm tra bảo dưỡng cơ học hoặc các mạch phụ, để điều khiển các thiết bị này chỉ được không chế bằng con người, loại bỏ hoàn toàn các mạch điều khiển tự động, liên động, từ xa khác;

h) Các thiết bị để cắt điện khi bảo dưỡng cơ học phải được bố trí và đánh dấu sao cho dễ nhận dạng và thuận tiện sử dụng.

Thao tác khẩn cấp có thể là để khởi động khẩn cấp hoặc dừng khẩn cấp.

b) Khi có rủi ro điện giật, thiết bị cắt khẩn cấp phải cắt tất cả mọi đường dây có điện trừ trường hợp dây dẫn bảo vệ không yêu cầu cách ly;

d) Phải bố trí sao cho chỉ cần một động tác là cắt được đúng nguồn cung cấp điện;

g) Phải có các biện pháp ngừng khẩn cấp khi các chuyển động do điện sinh ra có thể gây nguy hiểm, như: cầu thang điện, thang máy, băng tải, ....

a) Các thiết bị cắt khẩn cấp phải cắt được dòng tải của các phần thiết bị có liên quan có tính đến dòng điện của động cơ bị hãm;

- Một thiết bị cắt có thể trực tiếp cắt nguồn cung cấp, hoặc

c) Khi ngừng khẩn cấp, có thể cần thiết phải duy trì nguồn cung cấp, thí dụ để hãm lại các phần động;

e) Các phương tiện thao tác phải dễ tiếp cận ở những chỗ có thể xảy ra nguy hiểm và ở những chỗ thích hợp, có thể từ xa loại trừ được nguy hiểm;

Sau khi giải phóng một thiết bị cắt khẩn cấp ra không được cấp điện lại cho thiết bị.

5. Đóng cắt theo chức năng (điều khiển) 5.1 Yêu cầu chung

b) Các thiết bị cắt theo chức năng không cần thiết phải cắt tất cả các dây có điện của mạch

c) Có thể sử dụng các ổ và phích cắm có dòng định mức nhỏ hơn 16 A làm chức năng đóng, cắt. Khi sử dụng phải lưu ý đến cực tính;

5.2 Các thiết bị đóng cắt theo chức năng

b) Các thiết bị điều khiển đóng cắt theo chức năng có thể cắt dòng điện mà không cần mở các cực tương ứng (ví dụ như các thiết bị điều khiển đóng cắt bằng bán dẫn)

- Các cầu dao phụ tải;

- Các máy ngắt;

- Các ổ cắm và phích cắm dưới 16 A;

5.3. Mạch điện điều khiển

5.4. Điều khiển động cơ

b) Khi  động cơ có hãm bằng dòng điện đảo, phải có biện pháp để tránh động cơ quay ngược khi kết thúc quá trình hãm, nếu việc quay ngược chiều này gây nguy hiểm;

Cần phải chú ý đến nguy hiểm có thể xảy ra do mất một pha.

Mục IV: CÁC TRANG BỊ NỐI ĐẤT VÀ DÂY DẪN BẢO VỆ

Điều 43. Yêu cầu chung

Điều 44. Nối  đất

a) Giá trị điện trở nối đất phù hợp với các yêu cầu về bảo vệ và vận hành thiết bị và duy trì được lâu dài;

1.3 Phải có biện pháp chống hư hỏng các bộ phận kim loại khác do các tác động điện phân.

a) Các thanh, ống, các tấm hoặc các sợi dây; 

c) Các cốt thép của bê tông; 

2.2. Loại và độ chôn sâu của các cực (cọc) nối đất sao cho khi đất khô và đóng băng không làm tăng điện trở cực (cọc) nối đất vượt quá giá trị yêu cầu.

2.4 Các vật dẫn của các công trình khác chỉ được sử dụng làm cực nối đất khi đã có sự thoả thuận của chủ công trình.

3. Dây nối đất a) Các dây nối đất phải thoả mãn các yêu cầu về tiết diện tối thiểu và khi được chôn dưới đất thì tiết diện phải không nhỏ hơn giá trị trong bản phụ lục 6; 

b) Việc nối dây nối đất vào cực (cọc) nối đất phải được thực hiện sao cho đảm bảo độ bền cơ học và khả năng dẫn điện trong điều kiện theo yêu cầu trong điều kiện vận hành bình thường.

4. Các đầu cực hoặc các thanh nối đất chínhTrong tất cả các trang thiết bị có yêu cầu nối đất, phải có các đầu cực hoặc thanh nối đất chính để nối vào hệ thống nối đất.

Điều 45. Dây bảo vệ

S: tiết diện (mm²).

t: Thời gian vận hành của trang bị cắt tính bằng giây (s).

Tiết diện dây dẫn khi tính toán nhỏ hơn giá trị tiết diện tiêu chuẩn thì sử dụng dây dẫn có tiết diện chuẩn hoá cao hơn gần nhất.

Tiết diện được tính toán như trên phải phù hợp với các điều kiện được quy định cho tổng trở mạch vòng sự cố.

Về các giới hạn nhiệt độ đối với các trang thiết bị trong các môi trường dễ cháy nổ, có quy định riêng.

b) Các tiết diện dây dẫn bảo vệ không được nhỏ hơn các tiết diện đã chỉ trong bảng Phụ lục 10. Trong trường hợp này, không cần kiểm tra theo Điều 47.

Các giá trị trong bảng phụ lục 10 chỉ có giá trị nếu các vật liệu của dây dẫn bảo vệ là cùng kim loại như các dây dẫn pha. Nếu không thoả mãn, thì các tiết diện của các dây dẫn bảo vệ được xác định theo cách để có được điện dẫn tương đương như áp dụng bảng Phụ lục 10.

2,5 mm² nếu có bảo vệ về cơ.

2. Các loại dây dẫn bảo vệa) Các dây dẫn bảo vệ có thể là:

- Các dây dẫn được cách điện hoặc trần trong một vỏ bọc chung với các dây dẫn có điện.

- Các vỏ bọc bằng kim loại, thí dụ các vỏ bọc, các màn chắn, các vỏ thép cáp.

b) Khi các trang thiết bị có các vỏ bọc hoặc các khung của một hợp bộ được lắp sẵn hoặc các hệ thanh cái được bọc kim loại, thì các vỏ bọc kim loại hoặc các khung kim loại đó có thể được dùng làm vật dẫn bảo vệ nếu chúng thoả mãn đồng thời hai điều kiện sau đây:

- Phải cho phép đấu nối với các dây dẫn bảo vệ khác ở một nơi đã được định trước.

- Đảm bảo tính liên tục về điện hoặc do cấu tạo hoặc bằng các đầu nối thích hợp sao cho được bảo vệ chống các hư hại về cơ, hoá và điện hoá;

- Trừ khi có các biện pháp bù trừ, còn thì phải có biện pháp chống tháo bỏ;

3. Bảo đảm an toàn dây dẫn bảo vệa) Các dây dẫn bảo vệ phải được bảo vệ chống các hư hại về cơ học, hoá học và các lực điện động;

c) Các phần hở có tính dẫn điện của thiết bị không được dùng làm một phần của dây dẫn bảo vệ cho các thiết bị khác;

Điều 46. Trang bị nối đất sử dụng cho mục đích bảo vệ

3. Dây dẫn bảo vệ chỉ được nối vào các vỏ của các thiết bị điện mà việc cấp điện cho thiết bị điện sẽ bị ngắt khi thiết bị bảo vệ làm việc trong các điều kiện sự cố.

Điều 47. Trang bị nối đất nhằm mục đích vận hành

Điều 48. Trang bị nối đất cho mục đích bảo vệ và vận hành

Điều 49. Các dây nối liên kết đẳng thế

1. Dây dẫn đẳng thế chính

2. Dây dẫn đẳng thế phụ.

Nếu dây dẫn đẳng thế phụ nối các vỏ thiết bị với một yêu tố có tính dẫn điện ngoại lai thì tiết diện của nó không được nhỏ hơn một nửa tiết diện dây dẫn bảo vệ tương ứng.

Mục V: MỘT SỐ THIẾT BỊ KHÁC

Điều 50. Thiết bị phát điện hạ áp (MFĐ)

Áp dụng cho các máy phát đồng bộ có kích thích chính hoặc kích thích độc lập, máy phát không đồng bộ có kích thích hoặc tự kích thích, máy đổi điện.

a) Cung cấp điện cho một hệ thống trang thiết bị không đấu nối với lưới điện phân phối công cộng;

c) Cung cấp cho một hệ thống trang thiết bị đấu song song với một lưới phân phối công cộng;

2. Các yêu cầu chung a) Các biện pháp kích thích và đổi nối phải phù hợp với mục đích sử dụng thiết bị phát; độ an toàn và từng chức năng riêng của các loại nguồn khác nhau không bị ảnh hưởng bởi thiết bị phát này;

c) Khi thiết bị phát chỉ cung cấp cho một hệ thống trang thiết bị không nối vào lưới phân phối công cộng, thì khả năng và đặc tính vận hành của thiết bị phát này không được gây nguy hiểm hoặc làm hư hại cho thiết bị sau khi đấu nối hoặc cắt ra do sự sai lệch về điện áp và tần số khỏi mức quy định. Phải có các biện pháp để tự động cắt một phần hệ thống trang thiết bị khi cần thiết nếu công suất của tổ máy phát bị quá tải.

- Phải tính đến hệ số khởi động của phụ tải lớn.

- Lắp đặt thiết bị phát bên trong toà nhà đã có sẵn có thể làm thay đổi điều kiện môi trường, thí dụ như đưa vào các phần động, các phần có nhiệt độ cao hoặc có khí độc.

4. Bảo vệ chống tiếp xúc gián tiếp với nguồn cung cấp hoặc tổ hợp nguồn cung cấp Phải có bảo vệ chống tiếp xúc gián tiếp trong hệ thống trang thiết bị đối với nguồn cung cấp hoặc tổ hợp các nguồn cung cấp có thể làm việc độc lập đối với các nguồn khác.

Cần tự động cắt nguồn cung cấp khi có nguy cơ điện áp tiếp xúc tác hại đến cơ thể con người.

a) Cắt nguồn cung cấp

Ghi chú : Thuật ngữ “vỏ thiết bị” dùng ở đây được hiểu là vỏ hoặc giá đỡ thiết bị có tính dẫn điện.

Các vỏ thiết bị phải được đấu nối vào dây dẫn bảo vệ theo các điều kiện quy định với loại sơ đồ nối đất có dây bảo vệ.

Máy phát điện hạ áp phải có hệ thống nối đất làm việc riêng, không được đấu nối vào hệ thống nối đất của nguồn công cộng.

a) Khi việc bảo vệ chống tiếp xúc gián tiếp cho các bộ phận của hệ thống trang thiết bị được cung cấp từ một bộ chỉnh lưu tĩnh dựa trên việc đóng cắt tự động và thao tác của thiết bị bảo vệ về phía phụ tải không nằm trong phạm vi thời gian đòi hỏi bởi bảo vệ bằng cách ngắt nguồn tự động, thì phải có vành đẳng thế giữa các phần hở có tính dẫn điện có thể bị xâm nhập đồng thời và các phần hở có tính dẫn điện từ ngoài tới ở phía sau của bộ chỉnh lưu tĩnh phù hợp với vòng đẳng thế phụ.

R

b) Phải có các biện pháp hay phải lựa chọn thiết bị sao cho thiết bị bảo vệ làm việc đúng, hư hại do bộ đảo điện hoặc thiết bị lọc gây ra.

5.1. Đối với các hệ thống trang thiết bị mà máy phát được cung cấp thay thế cho lưới phân phối, Cần có các thiết bị cách ly sao cho máy phát không thể làm việc song song với nguồn công cộng (kể cả dây trung tính). 

5.2. Đối với các hệ thống trang thiết bị mà các máy phát có thể làm việc song song với nguồn công cộng :

b) Phải có bảo vệ để cắt máy phát ra khỏi khỏi nguồn công cộng trong trường hợp mất nguồn này hoặc khi sai lệch điện áp hay tần số ở đầu cung cấp lớn hơn các giá trị định mức;

c) Phải có các biện pháp để ngăn chặn đấu nối máy phát điện vào nguồn công cộng khi điện áp và tần số của nguồn công cộng nằm ngoài giới hạn cho phép vận hành;

Điều 51. Các trang thiết bị an toàn

Điều này bao gồm các yêu cầu tổng quát về các dịch vụ công tác an toàn, lựa chọn và lắp đặt các hệ thống cung cấp cho các công tác an toàn và các nguồn an toàn. Các hệ thống cung cấp điện thay thế nằm ngoài phạm vi của điều này. Điều này cũng không áp dụng trong lắp đặt hệ thống  đặt tại các vùng nguy hiểm.

b) Các thiết bị, hoặc được chế tạo hoặc được lắp đặt chịu được hoả hoạn trong thời gian quy định

b) Phải lắp đặt các nguồn an toàn phục vụ cho  tác vụ an toàn ở những chỗ thích hợp và dễ dàng tiếp cận đối với các nhân viên lành nghề;

d) Không cho phép dùng các nhánh độc lập, riêng rẽ từ nguồn công cộng đến trừ khi đảm bảo là hai nguồn cung cấp không phát sinh hư hỏng đồng thời.

b) Các mạch cho các công tác an toàn không được đi qua các chỗ có nguy cơ cháy trừ khi chúng chịu được lửa. Trong mọi trường hợp, các mạch không được đi qua các vùng có nguy cơ cháy nổ cao;

6. Sử dụng các thiết bịa) Trong các hệ thống chiếu sáng, các loại đèn phải thích hợp với thời gian gián đoạn để duy trì được mức ánh sáng quy định;

c) Phải đảm bảo bảo vệ chống ngắn mạch và chống điện giật do tiếp xúc gián tiếp trong trường hợp sự cố cho từng nguồn;

Điều 52. Thiết bị chiếu sáng cho dịch vụ an toàn

2. Các yêu cầu chung    Phải lựa chọn và lắp đặt các bộ đèn theo các hướng dẫn của nhà chế tạo và theo các quy định chung.

- Năng lượng cực đại cho phép toả ra từ các bảng đèn;

Khoảng cách tối thiểu đến các vật liệu dễ cháy.

4. Các hệ thống đi dây.a) Nếu sử dụng bộ đèn treo, bộ phận giữ phải chịu được tải trọng bằng 5 lần khối lượng của bộ đèn. Dây cáp và dây dẫn giữa bộ phận treo và đèn phải được lắp đặt sao cho không có ứng suất căng và soắn tại mối nối;

5. Bảo vệ chống điện giật đối với các giá đènPhải có bảo vệ chống điện giật bằng cách :

b) Dùng thiết bị bảo vệ tác động bằng dòng điện dư, tự động cắt nguồn cung cấp, có giá trị dòng điện dư định mức không vượt quá 30 mA;

BẢNG PHỤ LỤC

Phụ lục 1 : Điện áp ứng suất xoay chiều cho phép

Phụ lục 2 : Các điều kiện ngoại lai

Phụ lục 3 : Nhiệt độ vận hành cực đại với các kiểu cách điện

Phụ lục 4 Tiết diện tối thiểu các dây dẫn

Phụ lục 5 : Điện áp chịu xung theo điện áp định mức

Phụ lục 6 : Các tiết diện quy định của các dây dẫn nối đất

Phụ lục 7 : Các giá trị của k đối với các dây dẫn bảo vệ được cách điện không đi liền với Cáp hoặc các dây dẫn bảo vệ trần tiếp xúc với các vỏ cáp

Phụ lục 8 : Các giá trị của k đối với các dây dẫn bảo vệ là một ruột trong một cáp nhiều ruột

Phụ lục 9 : Các giá trị của k đối với các thanh dẫn trần ở đó không có rủi ro hư hỏng tới các vật liệu bên cạnh bởi nhiệt độ phát ra.

Phụ lục 10 Tiết diện tối thiều của dây dẫn bảo vệ